ประวัติสำนักงานอาสากาชาด

        ในราวปี พ.ศ.2483 เกิดกรณีพิพาททางชายแดนระหว่างประเทศไทยกับอินโดจีนของฝรั่งเศส คณะกรรมการสภากาชาดไทย พิจารณาแล้วเห็นว่า สภากาชาดไทยน่าจะเตรียมความพร้อมในการช่วยเหลือบรรเทาทุกข์ เพื่อการออกปฏิบัติงานได้ทันท่วงที

 

        คณะกรรมการสภากาชาดไทย จึงได้แต่งตั้งอนุกรรมการโดยหม่อมเจ้าสกลวรรณากร วรวรรณ  เป็นประธานอนุกรรมการได้จัดประชุมปรึกษาหารือกันหลายครั้ง ในที่สุดจึงได้มีมติให้ออกข้อบังคับสภากาชาดไทยว่าด้วยการอาสาสงเคราะห์จัดตั้งกองอาสากาชาดขึ้นเป็นกองแยกกองหนึ่งของสภากาชาดไทย  เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2483 เพื่อรับสมัครผู้ที่มีจิตเป็นกุศล ซึ่งต่อมาเรียกว่าอาสากาชาด มาช่วยทำงานให้กับสภากาชาดไทย ทั้งในยามปกติและในเวลาที่เกิดภาวะฉุกเฉินแห่งสงคราม โดยกองอาสากาชาด มีหน้าที่ฝึกอบรมสมาชิกอาสากาชาดไว้เพื่อให้ทำการอุปการสงเคราะห์โดยทันท่วงที และมีประสิทธิภาพในเวลาฉุกเฉินแห่งสงครามหรือเหตุการณ์สาธารณภัยพินาศ และเป็นกำลังดำเนินงานของสภากาชาดไทยในเวลาปกติ

 

        กองอาสากาชาด เปิดรับสมัครผู้มีจิตกุศลอายุไม่ต่ำกว่า 18 ปี มาเป็นอาสากาชาดเป็นครั้งแรก เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2483  ซึ่งต่อมาถือเป็นวันสถาปนากองอาสากาชาด

 

        โดยนาวาเอก หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ (พลเรือตรีถวัลย์  ธำรงนาวาสวัสดิ์) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม และกรรมการสภากาชาดไทย  เป็นผู้อำนวยการกองอาสากาชาด (คนแรก) หม่อมเจ้าสกลวรรณากร  วรวรรณ เป็นรองผู้อำนวยการ และหม่อมเจ้าหญิงมารยาตรกัญญา  ดิศกุล  ทรงเป็นเลขานุการองค์แรก

 

        หลังจากรับสมัครอาสากาชาด และอบรมให้มีความรู้ความชำนาญแล้ว อาสากาชาดได้เข้าไปช่วยประกอบอาหาร  ช่วยพยาบาลทหารเจ็บป่วยในโรงพยาบาลเสนารักษ์ พญาไท (โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า) โรงพยาบาลสนามที่วัฒนานคร จังหวัดปราจีนบุรี โรงพยาบาลสนามที่จังหวัดนครราชสีมา และโรงพยาบาลอานันทมหิดล จังหวัดลพบุรี

 

        ครั้นเมื่อเกิดสงครามมหาเอเชียบูรพา อาสากาชาดก็ได้ช่วยประกอบอาหารเลี้ยงทหารที่บาดเจ็บตามโรงพยาบาลต่างๆ ช่วยเขียนจดหมายติดต่อญาติ ช่วยงานด้านบรรเทาภัยทางอากาศ  ช่วยเย็บเสื้อผ้า สำหรับใช้ในการรักษาพยาบาล และประดิษฐ์เครื่องเวชภัณฑ์ต่างๆ เป็นต้น

 

        เมื่อสิ้นภาวะสงคราม มีการจัดตั้งสโมสรอาสากาชาดขึ้น เมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2484 เพื่อให้สมาชิกอาสากาชาดได้พบปะสังสรรค์แลกเปลี่ยนความรู้ และทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน ไม่ห่างหายไปจากกองอาสากาชาด

 

        ในยามสงบ โดยปกติแล้วอาสากาชาดจะช่วยอำนวยความสะดวกแก่คนไข้ของแผนกผู้ป่วยนอกที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์  ดูแลเด็กอ่อนที่โรงพยาบาลหญิง ช่วยพับผ้ากอซ  ม้วนสำลี ทำผ้าพันแผล ช่วยปฏิบัติงานบรรเทาทุกข์ ทั้งอุทกภัย และภัยหนาว เป็นต้น  ทั้งนี้อาสากาชาดสามารถออกปฏิบัติงานได้ตามความถนัด และความสมัครใจ

 

        กิจกรรมของอาสากาชาด  แบ่งเป็น 7 แผนก คือ  แผนกช่วยฝ่ายธุรการ  แผนกประดิษฐ์  แผนกการเลี้ยง   แผนกอนามัยสงเคราะห์  แผนกสงเคราะห์ทางบ้าน แผนกบำรุงใจคนไข้  แผนกยานพาหนะ แผนกต่างๆ ของอาสากาชาด จะมีหัวหน้าแผนก ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งโดยองค์สภานายิกาสภากาชาดไทย  อาสากาชาดที่จะสมัครเข้าทำกิจกรรมในแผนกต่างๆ  จะได้รับการอบรมความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสภากาชาด การปฐมพยาบาล และวิชาเฉพาะของแผนก และฝึกงานจนชำนาญก่อนออกปฏิบัติงานจริงตามหน่วยงานต่างๆ

 

        งานของอาสากาชาดในระยะแรก ลักษณะเป็นงานที่ให้บริการ และให้การช่วยเหลือตามสถานการณ์ของบ้านเมือง

 

        ในราวปี พ.ศ. 2537 เป็นต้นมา  ได้มีการพัฒนางานของอาสากาชาดเพิ่มขึ้นอีก 4 แนวทางคือ งานด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิต ส่งเสริมสุขภาพอนามัย  บรรเทาสาธารณภัย การอนุรักษ์ศิลปกรรม และสิ่งแวดล้อม มีโครงการต่างๆ ที่สำคัญเกิดขึ้นมากมาย เช่น โครงการรณรงค์ขจัดโรคขาดสารไอโอดีน   โครงการต้นแบบโรงเรียนมาตรฐานระบบการต้านยาเสพติด  โครงการอาสากาชาดฟื้นฟูสุขภาพถึงบ้าน  ศูนย์พัฒนาทักษะการคิดเพื่อชีวิตที่สดใส  การช่วยเหลือบรรเทาอุทกภัย โดยมูลนิธิอาสาเพื่อนพึ่ง(ภาฯ) ยามยาก เป็นต้น ซึ่งโครงการต่างๆ เหล่านี้ได้สร้างชื่อเสียงให้กับสำนักงานอาสากาชาดเป็นอย่างมาก  นับเป็นมิติใหม่ของสำนักงานอาสากาชาด (ได้เปลี่ยนเป็นสำนักงานอาสากาชาด เมื่อ 22 มิถุนายน 2539  โดยมติกรรมการเจ้าหน้าที่  ครั้งที่ 243/2539  ลงวันที่ 22 มิถุนายน 2539)

 

        สำนักงานอาสากาชาด ได้พัฒนาแนวทางการปฏิบัติงาน และรูปแบบกิจกรรม และโครงการต่างๆ อย่างต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน(พ.ศ.2560) นับเป็นเวลาถึง 77 ปี  โดยมีพลังของอาสากาชาด และเจ้าหน้าที่ผู้ประสานงานให้เกิดความร่วมมือ 4 ฝ่าย คือ ฝ่ายบริหารงานทั่วไป   ฝ่ายกิจกรรมอาสากาชาด  ฝ่ายอบรมและประสานงาน  และฝ่ายประชาสัมพันธ์   มีผู้อำนวยการนับแต่ตั้งสำนักงานอาสากาชาดถึงปัจจุบัน  9 ท่าน  ดังนี้